U xơ tuyến vú Đông y gọi là nhũ dưỡng, thường do khí trệ đàm ứ mà thành.

ĐIỂM CẦN KIỂM TRA ĐỂ CHẨN ĐOÁN

1. Thường ở phụ nữ trẻ khoẻ, nói chung là đơn phát, cũng có đa phát, ở một bên hoặc hai bên bầu vú cùng xuất hiện một lúc.

2. U thường hiện rõ hình quả trứng, nói chung lo nhỏ hơn đầu ngón tay, lớn thì nh­ư hạt đào, trứng gà, chất rất rắn, bề mặt u nhẵn trơn, bờ mép rõ ràng, di động lớn, người bệnh thường không đau đớn hạch lim phô ở hốc nách không sưng to.

3. Bệnh này là u lành tính, nói chung sinh trưởng chậm, như­ng ở thời gian có chửa nếu tăng lớn nhanh chóng, phải nghĩ đến có thể biến thành ác tính.

PHƯƠNG PHÁP CHỮA

1 . Biện chứng thí trị.

Cách chữa: Lý khí hoá đàm.

Bài thuốc ví dụ: Tiêu hạch hoàn.

Quảng Uất kim, Chế bán hạ, Xuyên Bối mẫu, Cương tàm, Mao từ cô, Chế Nam tinh, Đại Bối mẫu, Thanh bì, mỗi thứ 3 lạng, Chế xuyên ô 2 lạng. Nghiền chung nhỏ mịn, rảy nước làm viên.

Mỗi lần uống 1 ,5 đồng cân, mỗi ngày 3 lần uống.

Bà chửa cấm dùng.

Chú ý: Uống thuốc không hiệu quả hoặc u quá lớn, phải nghĩ đến phẫu thuật.

2. Xử lý cục bộ.

Dùng Cao hạch đàm hoặc Cao âm tiêu dán ngoài, bảy ngày thay cao một lần.

a. Cao hạch đàm:

Ma hoàng, Cam toại, đều 6 lạng,

Đại kích, Bạch giới tử, Cương tàm đều nửa cân (8 lạng),

Sinh Nam tinh, Sinh Bán hạ, đều 4 lạng.

Thuốc trên cho vào Dầu vừng 15 cân, đun khô bỏ bã, lại thêm Trạch tất (Euphorbia helioscopia L.) 10 cân, đun khô bỏ bã, trộn vào 3 lạng bột Đằng hoàng (Hoàng đằng), bột Hoả tiêu 2 lạng, sau khi đã chảy ra, lại thêm lượng Hoàng đan (Duyên hoàng - Pb₃O₄ hoặc PbO và PbO₂) phù hợp thì thu được cao . Bôi đều trên vải dán ngoài ổ bệnh.

b. Cao âm tiêu.

Đinh hương, Nhục quế, Hồ tiêu, đều 1 đồng cân

Nha tạo, Lương khương, chế Nhũ hương, chế Một dược, đều 2 đồng cân, Minh Hùng hoàng, Khinh phấn (HgCL), sao Giáp phiến, A nguỳ, mỗi thứ đều 3 đồng cân, Chương não 4 đồng cân.

Nghiền chung nhỏ mịn, cho vào bình nút kín. Đồng thời, căn cục s­ưng to nhỏ, lấy 3-5 phân bột thuốc, trộn vào trong cao Thái ất dán lên cục s­ưng, cách 5-7 ngày thay cao 1 lần.

c. Cao Thái ất.

Huyền sâm, Bạch chỉ, Đương quy

Nhục quế, Xích thược, Đại hoàng, Sinh địa,

Thổ mộc miết đều 2 lạng,

A nguỳ 3 đồng cân, Khinh phấn 4 đồng cân,

Cành liễu 100 đoạn, Cành Hoè 100 đoạn ,

Huyết dư 1 lạng, Đông đan 40 lạng,

Nhũ hương 5 đồng cân, Một dược 3 đồng cân,

Dầu vừng 5 cân. (Đông đan nghi là Đông phong phiến).

Trừ Đông đan ra ngoài, đem thuốc còn lại cho vào dầu sắc, ngào đến khô thuốc, lọc bỏ bã đi, lại thêm Đông đan vào, (nói chung mỗi 1 cân dầu, thêm 6 lạng 5 đồng cân Đông đan), đảo đều thêm thì thành cao. Khi dùng đem cao thuốc đun nóng chảy bôi ở trên vải. Nếu dùng làm thứ dán mụn vỡ, có thể dùng xử phương d­ưới đây

Dầu vừng 1 cân, ngào đến khi nhỏ giọt vào nước thành châu, căn cứ vào mùa tiết mà gia Hoàng đan 6-8 lạng, thu về cao. Khi dùng đem cao hơ nóng chảy bôi lên giấy gói hàng màu da trâu.

KINH NGHIỆM ĐIỀU TRỊ CỦA TÁC GIẢ

1. Châm cứu:

Châm tả: Thiếu trạch, Chiên trung, Ưng song, Nhũ căn, Tiêu khối

+ Nếu có sư­ng hạch lim phô ở nách thêm bổ Khí xung, Huyết hải

Đắp ngoài: Rễ dâu (loại dâu cho tằm ăn), lấy vỏ tươi, cắt nhỏ, giã nát đắp ngoài, mỗi ngày thay thuốc 1 lần.

Nếu khối u có chân bám, lấy Phụ tử phiến (sinh Phụ tử thì tốt nhất) xăm nhiều lỗ, dùng nước bọt người bệnh bổi lên một mặt của miếng Phụ tử, rồi dán mặt có nước bọt lên trên khối u, nếu khối u to thì để nhiều miếng cho đều khắp, trên mỗi miếng Phụ tử đặt một mồi ngải trung bình, đốt cứu (cứu cách Phụ tử).. Chú ý thay Phụ tử từng mồi để tránh gây bỏng vì miếng phụ tử quá nóng hoặc vỡ.

Hiệu quả: Nói chung rất tốt.