Thường phát ở cả hai mắt, do nhiễm vi khuẩn hoặc siêu vi trùng dẫn đến chứng viêm lây lan kết mạc, có thể qua bàn tay, khăn mùi soa, khăn mặt là vật trực tiếp tiếp xúc truyền nhiễm, dân gian gọi là "Đau mắt đỏ", "Hồng nhỡn" hoặc "Hoả nhỡn", thuộc về phong tà nhiệt độc xâm nhập phế kinh gây ra. Không có chứng hợp kèm thì nói chung trên dưới 1 tuần có thể chữa khỏi.
1. Điểm cần kiểm tra để chẩn đoán
1. Mắt cảm thấy có dị vật, thấy nóng, thấy nặng, sợ ánh sáng, nhìn vật mơ hồ, sớm dậy thì do nhử mắt dính ở lông mi, khô kết mà không thể mở to mắt.
2. Kết mạc hiện rõ sắc hồng tươi, sung huyết dạng lưới, hoặc hợp kèm thuỷ thũng và xuất hiện chấm huyết, mi mắt có thể sưng đỏ, hạch trước tai có thể sưng to, rêu lưỡi vàng.
3. Nếu sinh ra giác mạc vỡ loét hoặc chứng viêm lớp bề mặt giác mạc thì nhìn vật mơ hồ, sợ ánh sáng, chảy nước mắt,đau đớn sẽ nặng thêm.
2. Phương pháp trị liệu
2.1. Biện chứng thí trị
Phép chữa: Thanh thực nhiệt ở phế và đại trường.
Phương thuốc ví dụ:
Ngân hoa 3 đồng cân, Liên kiều 5 đồng cân
Sơn chi 4 đồng cân, Hoàng cầm 3 đồng cân
Đại hoàng 1 - 5 đồng cân
Bệnh mới nổi lên có thể có đầu đau, mũi tắc, nhiều nước mắt thì gia Bạc hà 1,5 đồng cân, Ngưu bàng tử 3 đồng cân, Cát cánh 3 đồng cân để khử phong.
2.2. Thuốc chế sẵn
- Ngưu hoàng giải độc phiến 2 -4 viên, ngày 2 lẩn uống.
- Thanh lân hoàn hoặc Hoàng liên thượng thanh hoàn 1- 2 đồng cân, ngày 2 lần uống.
2. 3. Xử lý cục bộ
- Nhỏ mắt bằng thuốc nước chữa mắt Xuyên tâm liên, ngày 3-5 lần.
- Thuốc nhỏ mắt Bát vị, ngày 3 lần.
2. 4. Phương lẻ thuốc cây cỏ
Bột mịn Hoàng liên 1 đồng cân, uống.
- Hoàng bá 2 đồng cân, Long đảm thảo 3 đồng cân, Quyết minh tử 6 đồng cân, sắc nước uống.
Dã cúc hoa, Xuyên tâm liên, Tử hoa địa đinh, Bồ công anh, Hạ khô thảo. Chọn lấy 2 - 3 loại mỗi thứ 1 lạng, sắc nước uống.
Đại hoàng 1 lát, cho vào trong sữa ngâm thấu đem đắp ở mắt.
2.5. Chữa bằng châm cứu
Thể châm:
Lấy huyệt: Toản trúc, Thái dương, Phong trì, Hợp cốc, dùng tả pháp.
2.6. Phép chữa mới
- Chích nặn máu ở Thái dương, Nhĩ tiêm.
- Rửa mắt bằng nước muối lạnh, có tác dụng dự phòng.
3. Ghi chú phương thuốc chế sẵn
- Ngưu hoàng giải độc phiến (xem ở bài 2)
- Thanh lân hoàn (xem ở bài 6)
Hoàng liên thượng thanh hoàn (xem ở bài 11).