Viêm kết mạc mùa xuân là bệnh hai mắt, ưa phát ở nhi đồng, thường cho rằng nó là phản ứng biến thái của kết mạc gây nên, thường phát ở giao mùa xuân, hạ hàng năm. Đông y cho rằng vì phế tỳ có thấp nhiệt, đi lên ở mắt, lại bị cảm phong tà mà phát.
1. Điểm cần kiểm tra để chẩn đoán
1.1. Hai mắt ngứa lạ như đốt, thiêu, nhiều nhừ mắt, sợ ánh sáng, gặp ngày ấm, ẩm thấp thì nặng thêm.
1.2. Cầu kết mạc bẩn sắc vàng; kết mạc mí mắt trên phát sinh nhiều nụ hạt to cứng mà bằng bẹt, hoặc ven giác mạc xuất hiện từ một đến mấy cái kết đốt dạng keo sắc đen, cũng có thể là hai thứ hợp kèm phát sinh.
1.3. Xét nghiệm dịch ở túi kết mạc có thể tìm thấy tế bào ái toan.
2. Phương pháp trị liệu
2.1. Biện chứng thí trị
Phép chữa: Thanh nhiệt lợi thấp khử phong.
Phương thuốc ví dụ:
Nhân trần 1 lạng, Xa tiền thảo 1 lạng
Bồ công anh 1 lạng, Bạch chỉ 3 đồng cân
Nước sắc đầu thì uống, nước sắc thứ 2 thì một nửa uống, nửa còn lại thêm chút ít phèn chua xông rửa hai mắt, mỗi lần 15 phút, ngày 2 - 3 lần.
2.2. Chữa cục bộ
Nhỏ mắt bằng thuốc nhỏ mắt Bát vị, nước Hoàng liên, thuốc nước nhỏ mắt Xuyên tâm liên.
2.3. Phương lẻ thuốc cây cỏ
Kim ngân hoa 1 lạng, Sinh Cam thảo 3 đồng cân.
Sắc nước đầu uống, nước thứ 2 thêm chút ít phèn chua xông rửa hai mắt.
2.4. Chữa bằng châm cứu
Thể châm:
Lấy các huyệt: Toán trúc, Thái dương, Phong trì, Hợp cốc, Hiệp khê, Túc quang minh, Suất cốc.
3. Ghi chú phương thuốc chế sẵn
-Thuốc nhỏ mắt Bát vị: (xem ở bài 6 - Mắt hột).
-Thuốc nước nhỏ mắt Xuyên tâm liên:
Nước sắc Xuyên tâm liên 2 lần, hợp lại lọc lấy dịch, thêm cồn B đến 60% que lọc, để tủ lạnh (+5 oC) 12 giờ đồng hồ, lại qua lọc, thu hồi cồn, dịch cô đậm lại thêm cồn B đến 90% qua lọc để tủ lạnh (+5 oC) 12 giờ đồng hồ qua lọc, thu hồi cồn B chưng đến không còn cồn, dịch cô đậm thêm nước, thành tương đương với 50% nguồn thuốc sống. Đợi lấy dịch thấm clorua natri 0,1%, qua lọc, đun sôi khử trùng 30 phút, rót vào lọ sạch nút kín.
Nước Hoàng liên (xem ở bài 6).