Bệnh u bướu và ung thư­ ở nước ta hiện đang có xu hướng ngày càng nhiều người mắc.

Hiện nay khoa học xếp bệnh này vào loại khó chữa. Trên thực tế Việt Nam cũng đúng thế.

Trong dân gian, y học dân gian và y học cổ truyền ở khắp các địa phương xưa và nay đều đã có người biết các loại thuốc gia truyền kinh nghiệm chữa loại bệnh này, nhiều người bệnh đã được chữa khỏi.

Như­ng giữa những trường hợp bệnh khỏi và bệnh không khỏi chư­a được tổng kết, phân tích, do đó những bài thuốc kinh nghiệm ch­ưa được nâng cao và ch­ưa được đánh giá đúng. Mặt khác, ở các bệnh viện cấp huyện và cấp tỉnh ch­ưa có chuyên khoa này, những trường hợp bệnh nặng đều dồn về mấy bệnh viện chuyên khoa ở Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh. ở các bệnh viện chuyên khoa lớn, nhờ phương tiện khoa học tối tân nên xác định bệnh nhanh, đúng, nhưng khuynh hướng điều trị còn chủ yếu dựa vào phẫu thuật, thuốc hoá chất, chiếu tia, ch­ưa có cơ sở nào tiến hành thực nghiệm bài thuốc dân gian hay cổ truyền một cánh kiên trì, rộng rãi và phân tích tỉ mỉ. Trong Phần này tôi chọn một số tài liệu ở sách Trung Quốc viết về thuốc cây cỏ chống ung thư­ và kinh nghiệm điều trị của các cơ sở nghiên cứu chữa ung th­ư bằng Đông dư­ợc, có kết hợp với Tây y, nhằm gợi ý thúc đẩy phong trào tự lực nghiên cứu, khai thác, ứng dụng kinh nghiệm dân gian và y học cổ truyền Việt Nam, tiến tới có thể đáp ứng được yêu cầu khám chữa và hướng dẫn tự điều trị cho người Việt Nam chẳng may mắc bệnh hiểm nghèo này, để họ có cơ hội thoát nạn, trở lại đời sống và lao động bình thường.

KIẾN THỨC CHUNG

Sư­ng khối u là một loại bệnh tật thường thấy do tế bào trong cơ thể tăng sinh lạ thường mà nguyên nhân lại ch­a khẳng định, đối với sức khoẻ nhân dân thì nguy hại rất lớn. Nhất là sưng u ác tính, lâu nay y học phương Tây xếp làm "chứng bất trị", ngày nay đã có rất nhiều nghiên cứu lâm sàng đối với sư­ng u ác tính.

Sưng u ở trong văn hiến Đông y thuộc về phạm trù rất nhiều loại bệnh tật: "lựu "nham", "chứng hà", "tích tự', "băng lậu', "ế cách", 'trư­ơng đàm", "thất vinh", "thiệt khuẩn", "giàng thần". Do ở nhiều loại nhân tố như­ thất tình, ẩm thực, ngoại tà hoặc bệnh lâu ngày dẫn đến công năng tạng phủ, khí huyết, tân dịch mất điều, khí, đàm, huyết ứ, nhiệt độc uất kết, tích tụ, giúp nhau làm bệnh, lâu ngày thì tà thịnh chính hư­, sư­ng u lượng thấy ngày càng phát triển, khí huyết ngày càng thêm hao hại, cuối cùng kết quả hình thành ác tính nghiêm trọng. Theo phân tích bệnh lý thì khí, đàm, huyết ứ, nhiệt độc là tiêu, thuộc thực; công năng nội tạng mất điều, chính khí khuy hư­ là bản, thuộc hư­. Bởi thế, phương pháp chữa đã cần nhằm vào chứng tiêu thực ta lấy công phạt, lại, nhất định cần kiêm cố bản hư­ mà ta lại lấy bổ ích, ở giai đoạn phát triển khác nhau của bệnh tật, nắm vững chủ thứ của mâu thuẫn, ước tính vận dụng hai loại trị pháp: Công và bổ; đối với người bệnh thời kỳ đầu, khi chính khí khuy h­ư chư­a nhiều, có thể lấy công thực làm chủ; người bệnh thời kỳ cuối thì nên phù chính làm chủ. Hiện nay dược vật cây cỏ phương Đông dùng vào công tà khai thác được rất nhiều, kinh nghiệm chữa mỗi cái có khác nhau, cũng có hợp dùng phức phương với biện chứng thí trị. Ngoài đó ra, phải dùng liệu pháp cắt trị chữa u bướu, cũng thu được hiệu quả chữa nhất định. Gắn với số trị pháp phương dược đó, khắp nơi đều ở trong tình hình tiếp nối quan sát nghiên cứu lâm sàng, kết quả chữa lại không ngừng được nâng cao. Bài này đem thuốc cây cỏ phương Đông chống ung thư rất thường dùng, thuốc chế sẵn, phương lẻ, phương kinh nghiệm và phép chữa mới quy nạp bước đầu, chọn chuyển mấy loại u bướu, ung thư thường thấy làm ví dụ, phân biệt đơn giản cần thiết giới thiệu phép tắc biện chứng thí trị bệnh đó, các loại u bướu, ung thư khác cũng có thể dựa vào đó mà suy ra theo loại. Khi trị liệu lâm sàng có thể căn cứ tình hình cụ thể, chọn dùng thích đáng cách chữa và dược vật khác nhau.

1. Thuốc cây cỏ phương Đông chống ưng thư

Thuốc cây cỏ phương Đông chống ưng thư phải dùng hiện nay trình bày trong bảng dưới đây: (bảng 42 - 1)

Bảng 42 - 1. Thuốc cây cỏ phương Đông chống ung thư

Tên gọi	Tên khoa học	Tác dụng	Lượng dùng
Bán chi liên	Hình môi khoa học (Scutellaria barbata Don)	Thanh nhiệt giải độc tiêu sưng	1 - 4 lạng
Bán biên liên	Cát cánh khoa (Lobelia radicans Thunb)	Thanh nhiệt giải độc lợi thuỷ	1 lạng
Thạch đả xuyên (Thạch kiến xuyên)	Hình môi khoa (Hedyotis chrysotricha (Palib) Merr	Hoạt huyết chỉ thống giải độc	1 - 2 lạng
Thục dương tuyền (Bạch anh)	Cà khoa (Solanum lyratum Thunb)	Thanh nhiệt giải độc	1 - 2 lạng
Bình địa mộc (tử kim ngưu, Nuy địa trà)	Tử kim ngưu hoa (Ardisia japonica BI	Hoạt huyết chỉ thống	1 - 2 lạng
Thiết thụ diệp	Tô thiết khoa (phượng vĩ tùng khoa) (Cycas revoluta Thunb)	Hoạt huyết chỉ thống	1 lá
Bạch hoa xà thiệt thảo	Thiến thảo khoa (Oldenlandia diffusa (Willd) Roxb)	Thanh nhiệt giải độc tiêu thũng	1 lạng
Trư ương ương	Thiến thảo khoa (Galium spurium L.var. Echinospermum (Wảll.)	Thanh nhiệt giải độc	1 - 2 lạng
Thuỷ hồng hoa tử	Liệu khoa hồng thảo (Polygonum orientale L.)	Tán huyết tiêu thũng	3 đồng cân đến 1 lạng
Thuỳ bồn thảo	Cảnh thiên khoa (Sedum sarmentosum Bge.)	Thanh nhệt giải độc tiêu thũng	1 - 2 lạng
Đằng lê căn	Di hầu đào khoa (Actinidia chinensis Planch.)	Thanh nhệt giải độc	1 - 2 lạng
Tử thảo	Tử thảo khoa	Lương huyết hoạt	5 đồng cân đến 1 lạng
Hoàng dược tử (Hoàng độc)	Thự dự khoa (Dioscorea bulbifera L.)	Thanh nhiệt giải độc chỉ huyết	4 - 6 đồng cân
Mộc miết tử	Hồ lô khoa (Momardica Cochin chinensis Spreng.) hạt	Tán ứ giải độc	1 -2 phân
Bát nguyệt trát	Mộc thông khoa (Akebia trifoliata (Thunb.) Koidxz. Var.australis (Diels) Rehd.) quả	Sơ can hoà khí	1 -3 đồng cân
Dĩ nhân	Họ lúa (Coix lachryma jobi Linn)	Khử thấp thanh nhiệt lợi thuỷ	1 -2 lạng
Lậu lô	Họ cúc (Rhaponticum uniflorum (L.) DC.) rễ	Thanh nhiệt giải độc	3 - 5 đồng cân
Bạch mao hạ khô thảo	Họ hình môi (Brunella vulgarí Linn.) quả, bông hoa	Thanh nhiệt giải độc chỉ huyết	1 -2 lạng
Long quỳ	Họ cà (Solanum nigrum L.)	Thanh nhiệt giải độc	1lạng
Tảo hưu (Thất diệp nhất chi hoa	Họ bách hợp (Paris polyphylla Sm.)	Thanh nhiệt tán kết tiêu thũng	3 - 5 đồng cân
Bạt khiết (rễ) (Kim cương đằng)	Họ bách hợp (Smilax china L.) (Smilax glabra Roxb.)	Giải độc tán ứ	1 -2 lạng
Xà môi	Họ tường vi (Duchesnea indica (Andr.) Focke toàn cây	Thanh nhiệt giải độc	1lạng
Quỳ thụ tử	Họ móc (Semiaquilegia adoxoides (Dc.) Mak.) cục rễ	Tiêu trưng chỉ huyết	5 đồng cân đến 1 lạng
Miêu trảo thảo (móc mèo, vuốt hùm, móc diều, trần sa lực)	Họ Mao lương, họ Van (Caesalpinia minax Hance) (theo CTVVT Việt nam - Đỗ Tất Lợi)	Thanh nhiệt giải độc	1lạng
Hổ trượng (đại diệp xà tổng quản, toan đồng quản)	Họ liệu (họ rau đắng) (Polygonum cuspidatum Sieb.et Zucc.)	Hoạt huyết hoá ứ tiêu thũng	5 đồng cân đến 1 lạng
Miêu nhỡn thảo (trạch tất)	Họ đại kích	Trục thuỷ thanh nhiệt	3 đồng cân đến 1 lạng
Hoàng mao nhĩ thảo (Thạch đả xuyên)	Họ thiến thảo (Hedyotis chrysotricha (Palib.) Merr)	Thanh nhiệt giải độc	1 -2 lạng
Sơn đậu căn	Họ phòng kỷ	Thanh nhiệt giải độc	3 - 5 đồng cân
Toàn qua lâu	Họ bầu bí	Hoá đàm khoan hung	5 đồng cân đến 1 lạng
Mộc man đầu(quỷ man đầu)	Họ dâu (Ficus pumila L.)	Cường tráng tiêu thũng	5 đồng cân đến 1 lạng
Hải tảo	Họ rong mơ (Sargassum, Herba Sarrgassi)	Tiêu đàm nhuyễn kiên hành thuỷ	3 - 5 đồng cân
Côn bố	Họ tảo có cánh (Laminaria Japonic Areschoug.)	Tiêu đàm nhuyễn kiên hành thuỷ	3 - 5 đồng cân
Củ nhược (khoai nưa dại, Xà lục cốc, ma vu, xà đầu thảo)	Họ ráy (Amorphophallus Sinensis Belval)	Tiêu thũng tán kết giải độc	5 đồng cân đến 1 lạng(có độc, cần nấu trên 2 giờ đồng hồ, bỏ bã lấy nước uống). 1- 1,5 đồng cân (sắc uống)
Toàn yết (bọ cạp núi)	Thuốc loại trùng	Trấn tĩnh chỉ thống	3 - 5 phân (nghiền nhỏ)
Ngô công (rết)		Khử phong, chỉ thống, trấn kinh, giải độc	1 - 4 con (sắc uống). Nghiền bột, mỗi lần uống 2 -3 phân
Bích hổ (thạch sùng)		Khử phong trấn kinh tán kết	0,5 - 1 đồng cân (sắc uống). Nghiền bột mỗi lần uống 2 - 3 phân
Cương tàm (tằm vôi)		Khử phong hoá đàm	3 đồng cân
Phong phòng (tổ ong)		Khử phong giải độc	3 - 5 đồng cân
Thuỷ điệt (đỉa)		Hoạt huyết tán ứ	0,5 - 1 đồng cân
Địa long (giun đất)		Thanh nhiệt lợi niệu trấn kinh khử phong	1,5 - 3 đồng cân
Não sa	Loại muối phi kim thuộc anmonium chloride (NH4CL)	Tiêu tích nhuyễn kiên hoá đàm	1 - 3 phân, có độc, dùng phải cẩn thận